غدیر خم نام ناحیه‌ای است بین مکه و مدینه که پیامبر اسلام در حجة الوداع علی را «ولی» پس از خود اعلام کرد. 18 ذی‌الحجه، سال‌روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.

محمد، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود تمام مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در محلی به نام غدیرخم جمع کرده و علی بن ابی طالب را به عنوان وصی برادر و جانشین خود از جانب خدا معرفی کرد. عبارت معروف «هر آنکس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست» قسمتی از خطابه بلند غدیراست که مورد تایید شیعیان و اهل تسنن است. گرچه در تفسیر «ولی» بین شیعه و سنی اختلاف وجود دارد. در فرهنگ لغت عرب ولی به دو معنی آمده: 1- دوست؛ 2- صاحب اختیار به معنای جانشین و امام پس از پیامبر .

 جایگاه حدیث غدیر در میان مسلمانان

ماجرای غدیر خم با تفاوت‌هایی در کتب حدیث و تاریخ مسلمانان روایت شده‌است. به طوری که برخی از بخش‌های آن متواتر و قطعی است و برخی از بخش‌های آن چندان معتبر و مورد اتفاق نیست. در میان بزرگان و محدثین اهل سنت و به دنبال دقت آنان بر روی راویان و طرق متفاوت نقل حدیث غدیر، اندیشمندان بسیاری، حدیث غدیر را حدیثی حسن و عده کثیری روایت غدیر را روایتی صحیح دانسته‌اند و حتی در نزد عده‌ای از بزرگ‌ترین صاحبنظران اهل تسنن، با توجه به شمار فراوان راویان و طرق متعدد نقل حدیث، که روایت غدیر دارد، آنرا حدیثی متواتر ذکر نموده‌اند، که شکی در صحت آن نیست.به عنوان نمونه محمد بن جریر طبری مفسر و مورخ معروف اهل سنت در کتاب «الولایة فی طرق الحدیث الغدیر» که اسقلالا در حدیث غدیر نوشته و آنرا از 75 طرق روایت نموده‌است. همچنین حافظ ابوالعباس احمد بن محمد بن سعید بن عبدالحمن الکوفی معروف به ابن عقده در کتاب «جمع طرق حدیث الغدیر» این حدیث را با بیش از 100 طریق از صحابه پیامبر نقل کرده‌است.همچینین شمس الدین محمد ذهبی، عالم اهل سنت، رساله جداگانه‌ای درخصوص طرق متعدد حدیث «رسالة طرق حدیث من کنت مولاه فهذا علی مولاه» نگاشته‌است. همچنین عموم دانشمندان شیعه روایت ماجرای غدیر را متواتر می‌دانند.

فاطمه معصومه، دختر موسی پسر جعفر (هفتمین امام شیعه) و «نجمه» است. وی از شخصیت‌های مورد احترام شیعیان است و آرامگاهش در شهر قم در ایران است.

 تولد

تاریخ تولد فاطمه معصومه به طور دقیق مشخص نیست ولی کتاب «مستدرک سفینه» تاریخ تولد او را طبق اسناد به دست آمده، در روز 1ذیقعده سال 173 هجری در شهر مدینه نوشته‌است.

سفر به ایران

پس از آن که مامون خلیفه وقت، برادر ِ‌فاطمه معصومه، علی پسر موسی را در سال200 هجری، از مدینه به مرو خواند، فاطمه معصومه همچون تعدادی از علویان، درسال201هجری به ایران روی آورد. وقتی که به ساوه رسید، بیمار شد . در ساوه از همراهان خود پرسید که تا قُم چقدر فاصله است؟ گفتند که نزدیک است. او از همراهان خود خواست تا وی را به قم ببرند.

پسران سعد اشعری که از شیعیان برجسته بودند و نیز دیگر بزرگان شهر قم که از موضوع حرکت فاطمه معصومه به قم باخبر شده بودند، از وی استقبال باشکوهی به عمل آوردند. معصومه به خانه موسی بن خزرج بن سعد اشعری وارد شد.

وفات

فاطمه معصومه تنها هفده روز در قم زنده ماند و آن گاه در سن 18سالگی، در حالی که هنوز ازدواج نکرده بود در 10 ربیع الثانی سال 201، وفات یافت جنازه او را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود هم اکنون زیارتگاهی باشکوه مشهور به حرم حضرت معصومه است به خاک سپردند. پس از به پایان رسیدن مراسم دفن، موسی بن الخزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر قبر او ساخت و این سایبان بر قرار بود تا زمانی که زینب، دختر امام جواد، بر آن گنبدی بنا کرد.