فاطمه معصومه، دختر موسی پسر جعفر (هفتمین امام شیعه) و «نجمه» است. وی از شخصیت‌های مورد احترام شیعیان است و آرامگاهش در شهر قم در ایران است.

 تولد

تاریخ تولد فاطمه معصومه به طور دقیق مشخص نیست ولی کتاب «مستدرک سفینه» تاریخ تولد او را طبق اسناد به دست آمده، در روز 1ذیقعده سال 173 هجری در شهر مدینه نوشته‌است.

سفر به ایران

پس از آن که مامون خلیفه وقت، برادر ِ‌فاطمه معصومه، علی پسر موسی را در سال200 هجری، از مدینه به مرو خواند، فاطمه معصومه همچون تعدادی از علویان، درسال201هجری به ایران روی آورد. وقتی که به ساوه رسید، بیمار شد . در ساوه از همراهان خود پرسید که تا قُم چقدر فاصله است؟ گفتند که نزدیک است. او از همراهان خود خواست تا وی را به قم ببرند.

پسران سعد اشعری که از شیعیان برجسته بودند و نیز دیگر بزرگان شهر قم که از موضوع حرکت فاطمه معصومه به قم باخبر شده بودند، از وی استقبال باشکوهی به عمل آوردند. معصومه به خانه موسی بن خزرج بن سعد اشعری وارد شد.

وفات

فاطمه معصومه تنها هفده روز در قم زنده ماند و آن گاه در سن 18سالگی، در حالی که هنوز ازدواج نکرده بود در 10 ربیع الثانی سال 201، وفات یافت جنازه او را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود هم اکنون زیارتگاهی باشکوه مشهور به حرم حضرت معصومه است به خاک سپردند. پس از به پایان رسیدن مراسم دفن، موسی بن الخزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر قبر او ساخت و این سایبان بر قرار بود تا زمانی که زینب، دختر امام جواد، بر آن گنبدی بنا کرد.